Klinika dla Kobiet
dr n. med. Agnieszka Ewa Maździarz
Badania
Kolposkopia
Kolposkopia to badanie polegające na oglądaniu powierzchni szyjki macicy, dolnej części kanału szyjki oraz pochwy przy pomocy urządzenia optycznego – kolposkopu. Kolposkopia jest wykonywana w celu wyjaśnienia problemu lub wskazania dalszych koniecznych badań.
Głównym celem kolposkopii jest zapobieganie rakowi szyjki macicy przez wykrycie zmian przednowotworowych.
Kolposkopia pozwala w ciągu kilku minut ustalić rozpoznanie, podjąć odpowiednie decyzje dotyczące terapii i w niektórych przypadkach przystąpić od razu do leczenia.
Wskazaniami do kolposkopii mogą być:
– nieprawidłowy wynik badania cytologicznego
– podejrzenie infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV
– zmiany na szyjce macicy stwierdzone w trakcie badania ginekologicznego
– niewyjaśnione krwawienia z pochwy lub inne problemy związane z pochwą
Przebieg badania kolposkopowego:
Procedura kolposkopii jest prosta. Badanie nie jest bolesne i nie wymaga znieczulenia.
W trakcie badania niektóre kobiety czują przejściowe z reguły łagodne pieczenie.
Wykonuje się je na fotelu ginekologicznym. Badanie rozpoczyna się wprowadzeniem wziernika do pochwy w celu rozdzielenia jej ścian i uwidocznienia szyjki macicy.
W trakcie badania stosuje się słaby roztwór kwasu octowego. Pozwala on lekarzowi wykryć komórki nieprawidłowe, które w trakcie tej próby zmieniają na kilka chwil kolor na nieco bielszy w porównaniu z komórkami zdrowymi. Stosuje się także drugą próbę z roztworem jodu, który chwilowo także zmienia zabarwienie komórek.
Wykonanie kolposkopii zwykle zajmuje około 10-15 minut.
Kolposkopii nie wykonuje się w trakcie krwawienia miesiączkowego.
Procedura kolposkopii jest bezpieczna w każdym okresie ciąży.
Ultrasonografia transwaginalna (USG ginekologiczne przezpochwowe)
Ultrasonografia jest podstawowym badaniem diagnostycznym. Jest to badanie bezpieczne,
niebolesne i bezinwazyjne. Wykorzystuje działanie ultradźwięków do obrazowania tkanek. Polega na wprowadzeniu specjalnej głowicy do pochwy w osłonce i żelu. Badanie pozwala ocenić narządy miednicy mniejszej w szczególności narząd rodny. Dzięki niemu można określić kształt, wielkości, położenie oraz strukturę poszczególnych narządów, np. macicy czy jajników. Ultrasonografia ginekologiczna jest podstawowym badaniem profilaktycznym , które powinno być wykonywane raz do roku. Najlepiej wykonywać to badanie między 5–10 dniem cyklu. W przypadku nieprawidłowości badanie wykonuje się częściej, niezależnie od fazy cyklu. Ultrasonografię wykorzystuje się w celu rozpoznawania patologii i schorzeń oraz monitorowania i oceny skuteczności terapii. Pozwala zdiagnozować zarówno zmiany łagodne (np. mięśniaki, torbiele) jak i nowotwory złośliwe.
U kobiet, które nie rozpoczęły współżycia nie wykonuje się badania przezpochwowego. Jeśli istnieje konieczność wykonania badania ginekologicznego USG wykonuje się go wówczas przez odbyt lub przez powłoki brzuszne.
Wulwoskopia
Wulwoskopia to badanie ( oglądanie ) powierzchni skóry sromu, krocza, warg sromowych i przedsionka pochwy za pomocą specjalnie zaprojektowanego urządzenia optycznego – kolposkopu.
W trakcie badania może być zastosowany słaby roztwór kwasu octowego. Pozwala on lekarzowi zidentyfikować komórki nieprawidłowe, które w trakcie tej próby zmieniają kolor na bielszy w porównaniu do normalnych komórek.
Wskazaniami do wulwoskopii mogą być:
– dolegliwości bólowe sromu
– widoczne na sromie uszkodzenia, pęknięcia,
– krwawienia ze sromu
– ból podczas współżycia
– swędzenie
– zmiany wyniosłe
– widoczne przebarwienia, odbarwienia,
– zwiany w zabarwieniu skóry na biały lub czerwony
Przebieg badania wulwoskopowego:
Kolposkop (medyczne urządzenie optyczne) jest stosowany w wulwoskopii w celu powiększenia oglądanej powierzchni skóry i błony śluzowej, tak aby wszelkie nieprawidłowe zmiany mogły być wyraźnie widoczne dla lekarza.
Wulwoskopia określi charakter zmiany, pokaże jak jest rozległa i gdzie przebiega jej granica.
Umożliwi wstępną lub ostateczną diagnozę. W przypadku wstępnej diagnozy lekarz na podstawie badania określi miejsce ewentualnej biopsji.
Wulwoskopia trwa około 15 minut. Wynik pacjentka otrzymuje po zakończeniu badania.
Terapia fotodynamiczna
Terapia fotodynamiczna (PDT) to leczenie polegające na stosowaniu światłoczułych leków – fotouczulaczy i odpowiedniej długości światła w celu niszczenia nieprawidłowych komórek.
Sam fotouczulacz i światło są nieszkodliwe, ale kiedy fotouczulacz zostanie poddany działaniu energii świetlnej, ulega aktywacji i powoduje reakcje uszkadzające całe nieprawidłowe komórki lub przez procesy wymiany uszkodzonych części komórek ich wymianę i regenerację.
PDT może być stosowana w ginekologii do leczenia zmian, do których można doprowadzić źródło światła, takich jak srom, pochwa i szyjka macicy.
Terapię fotodynamiczną przeprowadza się w dwóch etapach:
Przygotowanie:
Lek stosuje się w postaci kremu, żelu czy opatrunku. Po nałożeniu leku pacjent może zostać poproszony o powrót do kliniki po określonym przez producenta danego preparatu czasie ( minimum 1,5 godziny ) – dzięki temu lek będzie miał szansę na skupienie się tylko w nieprawidłowych komórkach.
Leczenie światłem:
Po powrocie do kliniki chory obszar w którym znajduje się lek będzie naświetlany lampą emitującą określoną długość światła przez kilka – kilkanaście minut.
Terapia fotodynamiczna jest bardzo bezpiecznym leczeniem. Czasami podczas naświetlania występuje uczucie ciepła, pieczenia lub kłucia i zwykle mija wkrótce po zakończeniu zabiegu.
Terapia fotodynamiczna nie może być stosowana u osób, które mają określone choroby krwi, takie jak porfiria lub osoby uczulone na porfiryny.
Terapia zwykle jest przeprowadzana w cyklu kilku naświetlań ( 5 – 10 ), stosowanych co tydzień. Procesy leczenia przebiegają powoli, a efekt terapii oceniany jest po jej zakończeniu, w czasie nawet do 3 miesięcy.
PDT nie powoduje uszkodzenia tkanki czy bliznowacenia. Daje doskonałe efekty kosmetyczne zachowując prawidłową strukturę i funkcje tkanek. Pozwala na leczenie niewielkich nieprawidłowych obszarów bez konieczności wykonywania zabiegu chirurgicznego.
Cały cykl terapii fotodynamicznej może być powtarzany wiele razy w tym samym miejscu, w razie potrzeby.
Biopsja sromu
Pod kontrolą kolposkopu z najbardziej charakterystycznego miejsca pobiera się drobny wycinek celowany ze sromu, krocza lub okolicy odbytu. Zabieg trwa 10-30 minut (dłuższy jest w sytuacji występowania licznych miejsc wymagających oceny histopatologicznej). Po pobraniu wycinka/wycinków zakłada się szwy rozpuszczalne.
Znieczulenie:
Pobranie wycinka wymaga znieczulenia miejscowego (1-2% roztworu Lignokainy).
Badanie histopatologiczne:
Uzyskany podczas zabiegu wycinek przekazuje się do badania histopatologicznego. Wynik badania będzie do odebrania po otrzymaniu informacji telefonicznej – za około 3-4 tygodnie.
Postępowanie po zabiegu:
Najlepsza jest kąpiel pod prysznicem. Unikanie współżycia do czasu wygojenia.
Biopsja szyjki macicy i kanału szyjki
W trakcie kolposkopii z miejsc najbardziej podejrzanych na szyjce macicy pobiera sie biopsję jednorazowymi kleszczykami. Jednocześnie pobiera się także z tkanki z kanału szyjki. Materiał przekazuję się do badania histopatologicznego. Sam zabieg bez kolposkopii trwa ok. 10 min. Z reguły nie jest potrzebne założenie szwów.
Przygotowanie:
Zabieg powinien być wykonany w I połowie cyklu (do ok. 14 dnia cyklu).
Znieczulenie:
Zabieg czasami wymaga znieczulenia miejscowego (Lignokaina)
Badanie histopatologiczne:
Po przekazaniu materiału do pracowni histopatologicznej zostanie on poddany badaniu. Wynik będzie omówiony w trakcie wizyty kontrolnej po 3-4 tyg. o czym pacjentka zostanie poinformowana telefonicznie.
Postępowanie po zabiegu:
Prawie zawsze po zabiegu występuje kilkudniowe plamienie lub niewielkie krwawienie z pochwy. Zaleca się mycie pod prysznicem. Unikanie współżycia do czasu wizyty kontrolnej.